భారత రాజ్యాంగం భారత రాజ్యాంగం అంటే మన దేశాన్ని శాసించడానికి రూపొందించిన అత్యంత ముఖ్యమైన చట్టపత్రం. ఇది భారతదేశ ప్రజాస్వామ్యాన్ని, మౌలిక హక్కులను, ప్రభుత్వ నిర్మాణాన్ని, విధులను మరియు బాధ్యతలను నిర్వచిస్తుంది. భారత రాజ్యాంగం లేకుండా మన దేశంలో పాలన అసాధ్యము. ________________________________________ 1. భారత రాజ్యాంగ రచన ఎలా జరిగింది? 1.1 రాజ్యాంగ రచన వెనుక చరిత్ర భారతదేశం 1947 ఆగస్టు 15న స్వాతంత్ర్యం పొందింది. కానీ అప్పటివరకు మనకు బ్రిటిష్ రాజ్యాంగం ఆధారంగా పరిపాలన సాగింది. స్వతంత్రం వచ్చాక, మన స్వంత పాలన నిర్మించేందుకు రాజ్యాంగాన్ని రచించాలనే నిర్ణయం తీసుకున్నారు. 1.2 రాజ్యాంగాన్ని ఎవరు రచించారు? • డాక్టర్ బి.ఆర్ అంబేద్కర్ (రాజ్యాంగ నిర్మాణ కమిటీ ఛైర్మన్) • డాక్టర్ రాజేంద్ర ప్రసాద్ (రాజ్యాంగ సభ అధ్యక్షుడు) • జవహర్లాల్ నెహ్రూ, సర్దార్ వల్లభభాయి పటేల్, అల్లాడి కృష్ణస్వామి అయ్యర్ వంటి అనేక మంది ప్రముఖులు రాజ్యాంగ రచనలో పాలుపంచుకున్నారు. 1.3 రాజ్యాంగ రూపకల్పన & అమలులోకి రావడం 📌 1946 డిసెంబర్ 9 - రాజ్యాంగ సభ ఏర్పడింది. 📌 1949 నవంబర్ 26 - రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించారు. 📌 1950 జనవరి 26 - రాజ్యాంగం అధికారికంగా అమలులోకి వచ్చింది. 🔹 దీని జ్ఞాపకార్థం ప్రతి సంవత్సరం జనవరి 26న "గణతంత్ర దినోత్సవం" జరుపుకుంటాము. ________________________________________ 2. భారత రాజ్యాంగం ముఖ్యమైన లక్షణాలు 2.1 లిఖిత రాజ్యాంగం (Written Constitution) భారత రాజ్యాంగం ప్రపంచంలోని అత్యంత విస్తృతమైన రాజ్యాంగం. ఇందులో 395 ఆర్టికల్స్ (ప్రస్తుతమైతే సవరణలతో 470కి పైగా ఉన్నాయి) మరియు 12 షెడ్యూళ్లు ఉన్నాయి. ఉదాహరణ: 📌 అమెరికా రాజ్యాంగం కేవలం 7 ఆర్టికల్స్ మాత్రమే కలిగి ఉంది. కానీ, భారత రాజ్యాంగం చాలా విస్తృతమైనది. ________________________________________ 2.2 ప్రజాస్వామ్య పాలన (Democratic Government) భారతదేశంలో ప్రజలే పాలకులు. ప్రజలు తమ ప్రతినిధులను ఓటింగ్ ద్వారా ఎంచుకుంటారు. ఉదాహరణ: 📌 2019 లోక్సభ ఎన్నికల్లో 90 కోట్ల మంది భారతీయులు ఓటు హక్కు వినియోగించుకున్నారు. ఇది ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య ఎన్నిక. ________________________________________ 2.3 మౌలిక హక్కులు (Fundamental Rights) మన రాజ్యాంగం 6 ముఖ్యమైన మౌలిక హక్కులను అందించింది. 🔹 1. సమానత్వ హక్కు (Right to Equality): • కుల, మత, లింగ వివక్ష లేకుండా అందరికీ సమానత్వం. 📌 ఉదాహరణ: ఎవరైనా రెస్టారెంట్, హోటల్ లేదా సినిమాహాల్లో ప్రవేశించడాన్ని కులం పేరుతో నిరోధించరాదు. 🔹 2. స్వేచ్ఛా హక్కు (Right to Freedom): • ప్రతి పౌరుడికి మాట చెప్పే, ఉద్యోగం చేసే, దేశంలో ఎక్కడైనా తిరిగే హక్కు ఉంటుంది. 📌 ఉదాహరణ: మీడియా తన స్వేచ్ఛగా ప్రభుత్వాలపై విమర్శలు చేయవచ్చు. 🔹 3. శాశ్వత న్యాయ హక్కు (Right against Exploitation): • శ్రమ దోపిడీ, బాలకార్మిక వ్యవస్థను నిషేధిస్తుంది. 📌 ఉదాహరణ: 14 ఏళ్ల లోపు పిల్లలను హోటళ్లలో పని చేయించడం చట్ట విరుద్ధం. 🔹 4. మత స్వేచ్ఛ హక్కు (Right to Freedom of Religion): • ఎవరైనా తమ ఇష్టమైన మతాన్ని అనుసరించవచ్చు. 📌 ఉదాహరణ: హిందువు క్రైస్తవ మతాన్ని స్వీకరించవచ్చు, దీనిపై ఎవరూ బలవంతం చేయరు. 🔹 5. సాంస్కృతిక & విద్యా హక్కులు (Cultural & Educational Rights): • ప్రాదేశిక భాషలు, సంస్కృతులను రక్షించే హక్కు. 📌 ఉదాహరణ: తమిళనాడు లోని తమిళులు తమ భాషను రక్షించేందుకు ప్రత్యేకంగా విద్యా సంస్థలు నెలకొల్పవచ్చు. 🔹 6. న్యాయ రక్షణ హక్కు (Right to Constitutional Remedies): • ప్రభుత్వం మన హక్కులను హరించినపుడు న్యాయస్థానాన్ని ఆశ్రయించే హక్కు. 📌 ఉదాహరణ: మన హక్కులను ప్రభుత్వం ఉల్లంఘిస్తే, సుప్రీంకోర్టులో పిటిషన్ వేసుకోవచ్చు. ________________________________________ 3. భారత రాజ్యాంగం మార్పులు (Amendments to Constitution) భారత రాజ్యాంగం కాలానుగుణంగా మార్పులకు అనుగుణంగా ఉండేలా సవరణల ద్వారా అభివృద్ధి చెందుతుంది. ముఖ్యమైన రాజ్యాంగ సవరణలు 📌 42వ సవరణ (1976): "సామాజికవాదం, లౌకికత" అనే పదాలు చేర్చారు. 📌 73వ, 74వ సవరణలు (1992): గ్రామ పంచాయతీలు, మున్సిపల్ పాలనను బలపరిచాయి. 📌 86వ సవరణ (2002): 6-14 ఏళ్ల పిల్లలకు ఉచిత విద్య హక్కును కల్పించింది. 📌 103వ సవరణ (2019): EWS (ఆర్థికంగా బలహీన వర్గాలకు) 10% రిజర్వేషన్. ________________________________________ 4. భారత రాజ్యాంగ ప్రాముఖ్యత ✅ ప్రపంచంలోనే ఎక్కువ కాలం పని చేస్తున్న ప్రజాస్వామ్య రాజ్యాంగం భారతదేశానికి ఉంది. ✅ ఇది సమానత్వం, న్యాయం, స్వేచ్ఛ, ఐక్యతకు బలమైన బాటగా నిలిచింది. ✅ దేశ సమగ్రతను కాపాడుతూ, ప్రజలకు అభివృద్ధి అవకాశాలను అందించింది. ________________________________________ 5. ముగింపు: భారత రాజ్యాంగం మన దేశానికి దిక్సూచి లాంటిది. ఇది మన ప్రజలకు స్వేచ్ఛ, హక్కులు, సమానత్వం, న్యాయం కల్పించే గొప్ప మార్గదర్శిని. మన బాధ్యత ఏమిటంటే, ఈ రాజ్యాంగాన్ని గౌరవిస్తూ, అందరి హక్కులను కాపాడుతూ సమాజాన్ని అభివృద్ధి చేయడం. 📢 "ఒక సమర్థ ప్రజాస్వామ్యం కేవలం నిబంధనల ద్వారా నిర్మించబడదు, ప్రజల చైతన్యంతోనే అది నిలుస్తుంది!" 🚀 #BMA #bharatmediaassociation #Indianconstitution #MEDIA